040verloskunde
In (half)rauw vlees en in ongewassen groenten en fruit komt soms een parasiet voor die toxoplasmose kan veroorzaken. Dit is een infectieziekte die tot aangeboren afwijkingen bij het kind kan leiden. Als je eerder toxoplasmose hebt gehad, ben je tegen deze ziekte beschermd (al is deze bescherming niet altijd 100%). Besmetting tijdens de zwangerschap kan gevolgen hebben voor het kind. Eet daarom geen half-rauwe rosbief, fricandeau of tartaar, filet americain of ossenworst. Andere vleeswaren als rauwe ham, rookvlees of salami kunnen geen kwaad, omdat zij een speciale behandeling hebben ondergaan. Was groenten en fruit goed.
Bij het verschonen van de kattenbak en het werken in de tuin is het belangrijk handschoenen te dragen. In uitwerpselen van (vooral jonge) katten kan deze parasiet ,die toxoplasmose veroorzaakt, voorkomen. Overigens hebben mensen die al een tijdje een kat hebben meestal reeds beschermende antistoffen tegen toxoplasmose in hun bloed.
Zachte kazen die van rauwe melk zijn gemaakt, zoals het type brie, camembert en roquefort, kunnen de Listeria-bacterie bevatten. Gezonde volwassenen worden hier zelden ziek van, maar een ongeboren baby is er wel gevoelig voor. Als de kaas van rauwe, niet-gepasteuriseerde melk is gemaakt, staat er meestal op de verpakking "au lait cru". (Bijna alle soorten voorverpakte zachte kazen uit de supermarkt zijn trouwens gemaakt van gepasteuriseerde of gesteriliseerde melk en mogen wel gegeten worden; kijk dus goed op het etiket en zoek de merken die veilig zijn.) Rauwe melk van elders moet je voor gebruik koken. Ook kan Listeria groeien in andere rauwe producten zoals rauwe groente, kip, vis en vlees die lang in de koelkast bewaard worden. Bewaar deze producten dus zo kort mogelijk en koop ze liever vers. Listeria is niet bestand tegen verhitting door koken of bakken.Toebereide gerechten kun je dus wel bewaren in de koelkast.
In lever zit veel vitamine A. Teveel vitamine A kan schadelijke gevolgen hebben voor het ongeboren kind. Eet daarom liever geen lever tijdens de zwangerschap, en niet meer dan eenmaal per dag een leverproduct als leverworst, leverpastei, hausmacher of berliner.
In veel vacuümverpakkingen van gerookte zalm, paling en dergelijke komen nog bacteriën voor waar je ziek van kan worden. Ben je een liefhebber van deze soorten vis, haal ze dan bij een goede visboer zodat je weet dat het echt verse vis is. Bij gebruik in een verhit gerecht voor je het opeet, zijn de bacteriën gedood (op een pizza of in een hartige taart of doorgekookte soep is gebruik dus veilig).
Tijdens de zwangerschap is het belangrijk om gezond en gevarieerd te eten. Eten voor twee is niet nodig, maar lijnen tijdens de zwangerschap of de borstvoeding is niet verstandig. In het vetweefsel van het lichaam worden schadelijke stoffen opgeslagen. Deze kunnen vrijkomen bij veel afvallen. Verse groente en fruit zijn belangrijke leveranciers van vitaminen, mineralen en vezels. Het is belangrijk verse groente goed te wassen. Aardappelen, (volkoren)brood, rijst en pasta (zoals macaroni) zijn belangrijke energiebronnen. Melk, kaas, eieren, vlees, kip en vis zijn belangrijk voor de calcium- en eiwitbehoeften van het groeiende kind en de moeder zelf. Halvarine, boter en margarine voorzien in de behoefte aan vitamine A en D. Vitaminepreparaten hebben verder geen extra gezondheidswaarde. Ze zijn niet noodzakelijk als je verstandig eet. Sommige stoffen die vitamine A bevatten zijn bij overmatige inname zelfs schadelijk. Een extra gezondheidswaarde heeft wel de vitamine foliumzuur. Aan vrouwen die zwanger willen worden wordt geadviseerd om foliumzuur te gebruiken tot zij twaalf weken zwanger zijn. Dit vermindert de kans op een baby met een open rug of hazenlip. Mensen die weinig buiten komen, een donkere huidskleur hebben, helemaal gesluierd zijn of weinig boter, olie, margarine en dergelijke gebruiken kunnen een tekort krijgen aan vitamine D, voor hen is extra inname wel verstandig. Zie ook meer informatie hierover verderop. (Een multivitamine pil voor zwangerschap bevat zowel de foliumzuur en vitamine D dosering aangevuld met veilige concentraties van belangrijke vitamines en mineralen en kan een goede aanvulling zijn bij extreme misselijkheid, moeheid en een minder volledig voedingspatroon.)
Wie meer informatie wil hebben over voeding in de zwangerschap kan de folder Eten als je in verwachting bent van het Voedingscentrum aanvragen. Dit centrum adviseert aan zwangeren vanaf de derde maand extra Vitamine D (400 IE of 10 microgram per dag) in te nemen. Verloskundige hulpverleners zijn van mening dat dit geen kwaad kan, maar geven dit advies om extra vitamine D in te nemen over het algemeen niet. (zie boven voor de situaties waarin dit advies wel handig kan zijn.)
Voor iedere zwangere geldt dat je lichaam meer voedingsstoffen nodig heeft voor de veranderingen in je eigen lichaam en voor de groei van je baby. Je energiebehoefte stijgt ongeveer met 10-15%. Je behoefte aan vitaminen en mineralen stijgt met 20-100%.
Tijdens de eerste maand heb je voldoende aan een normaal gezond voedingspatroon. Door misselijkheid kan het gebeuren dat je weinig kunt eten, of veel moet overgeven. Probeer dan kleine beetjes te eten. En zorg ervoor dat wat je eet, lichtverteerbaar is. Van de 2e tot en met de 9e maand, heb je ongeveer 13% extra nodig. Een baby vindt een spreiding van voeding het meest optimaal. Ook voor jou is dit vaak prettiger. Dit betekent dat je beter kleine maaltijden kunt nemen gespreid over de dag. Bovendien voorkomt dit zowel een te grote als een te kleine gewichtstoename.
Voorbeelden zijn:
Heb je moeite om voldoende bij te komen, eet dan meer eiwit- en vetrijke voedingsmiddelen zoals noten, zaden en avocado's. Vermeerder ook je koolhydraten, en haal deze het liefst uit volle granen en uit fruit.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid eiwitten voor een zwangere, is 60 gram per dag. Voor je eiwitten is het belangrijk dat je voeding gevarieerd is.
Veel eiwitten zitten in:
Om je een voorbeeld te geven wat je extra nodig hebt om aan je 10-20 gram meer eiwitten te komen: 2 koppen sojamelk, ½ kop tofu of tempeh, ½ kop noten of zaden.
Tijdens je zwangerschap heb je ijzer nodig voor de extra rode bloedlichaampjes die zuurstof vervoeren. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is 30 mg per dag, wat een verdubbeling is ten opzichte van iemand die niet zwanger is. Je lichaam zorgt ook zelf voor meer ijzer door meer te absorberen uit dat wat je eet. Je darmen gaan dus effectiever werken. Je hebt ook minder ijzerverlies doordat je menstruatie uitblijft. Als je te weinig ijzer binnen krijgt, gaat je lichaam je reserves aanspreken en kun je bloedarmoede krijgen. Je bent dan snel moe, ziet wit en kunt snel duizelig worden.
Voeding waar veel ijzer in zit:
Zorg dat je tijdens je eten ook extra vitamine C binnenkrijgt. Dit zorgt voor een goede opname van het ijzer. Vermijd koffie en normale thee (kruidenthee wordt hier niet mee bedoeld). Deze bevatten tannines die ijzerabsorptie tegengaan.
Dit is een mineraal en heb je nu hard nodig voor de groei en ontwikkeling van je baby. De opname is over het algemeen bij zwangeren vaak te laag. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is tijdens de zwangerschap 15 mg per dag.
Producten die veel zink bevatten:
Dit is nodig voor de ontwikkeling van het beender-, zenuw-, bloed- en spierstelsel van je baby. Het is voor jezelf belangrijk dat je veel calcium in je voeding hebt tijdens de zwangerschap, want anders wordt het gewoon uit je eigen botten gehaald. Net als bij ijzer, werkt je lichaam zelf ook veel effici�nter bij de opname van calcium uit je voeding. Bij dezelfde voeding, neem je dus meer op. Hierdoor hoef je je calciuminname slechts te verhogen met 900-1000 gram. Voor de zekerheid kun je beter uit gaan van 1200 gram. Veganisten zullen een lagere calciumbehoefte hebben dan niet-veganisten omdat een veganistische voeding een lager eiwitgehalte heeft, en hierdoor minder calciumverlies.
Calcium vindt je vooral in:
Dit heb je nodig om calcium op te nemen. Je lichaam maakt het zelf bij blootstelling van de huid aan zonlicht. In de zomer is 2 of 3 maal per week een blootstelling aan zonlicht op handen en gezicht van 20-30 minuten voldoende. In de winter kun je dagelijks gebruik maken van met bijvoorbeeld verrijkte margarine. Kijk uit met supplementen. Een teveel kan de ontwikkeling van je baby beïnvloeden.
De behoefte hieraan is groter tijdens de zwangerschap en is heel belangrijk voor de opbouw van weefsels. De dagelijkse aanbevolen hoeveelheid is ongeveer 3 microgram. Als je geen dierlijke producten eet moet je deze vitamine halen uit met B12 versterkte producten zoals sommige vruchtensappen, ontbijtgranen, verrijkte sojamelk, verrijkte vleesvervangers.
Dit is ook een soort vitamine B. Vrouwen die vegetarisch eten kunnen vaak veel hogere foliumzuurgehaltes hebben dan omnivore vrouwen.
De beste bronnen:
Het gaat om 2 soorten te weten Omega-6 (linolzuur), en Omega-3 (alfalinoleenzuur) Belangrijk is om een goede balans te vinden. Meestal is er een overschot aan Omega-6 en nog niet half de benodigde hoeveelheid Omega-3. Deze vetzuren zijn noodzakelijk voor de vorming van de celmembranen van de baby, vooral in de hersenen. Niet-vegetarische mensen halen dit vooral uit vis. Vegetariërs halen ze daar waar de vis zelf haalt: micro-algen, waarvan de aanbevolen hoeveelheid 200-300mg per dag is. Voor inname van Omega-3, waarvan je behoefte nu is verdubbeld, kun je 2 theelepels lijnzaadolie per dag verwerken in je eten (of je gebruikt een supplement; let wel op dat de capsules die je slikt ook geschikt zijn voor zwangerschap.)
Eindhoven Noord - Pisanostraat 4
Eindhoven Zuid - Biesven 1 - tot 20 jan
Eindhoven Zuid - Heezerweg 280 - vanaf 1 feb
Waalre - Aalst - Sportlaan 5 - gezondheidscentrum Waalre Dorp - navigatie Dreefstraat 30
Catharinaziekenhuis - route 77 - Michelangelolaan 2
